Oost-Groningen deel1

Oost-Groningen deel2

Oost-Groningen deel3

Oost-Groningen deel4

We zijn met 9 scheepjes en komen op de sluis aanvaren. Uit ervaring weten we dat we niet met z'n allen in de sluis passen. Voor ons gaan de eerste 2 bootjes naar stuurboord in de sluis. De volgende twee gaan naar bakboord en de laatste gaan in het midden. Ook al werken deze sluizen handbediend, ze zijn erg snel omdat er nu 3 mannen staan waar ze moeten staan. Niet veel later zijn ook wij gesluisd en varen we op richting en over het Stadskanaal. Dit ruim 100 jaar geleden gegraven kanaal is ongeveer 31 km lang. Het is zeker in het begin wat breder dan het Oosterdiep. Als er hier een schip van de andere kant komt, kunnen we met dezelfde vaart rustig door varen. Dit was op het Oosterdiep wel even anders. Daar moesten we een keer echt even langs de kant, anders kon er niet gepasseerd worden.

We zien nu aan stuurboordzijde echter geen bebouwing meer. Het ene na het andere landbouwveld gaat daar aan ons voorbij. Het is de goede kwaliteit grond die het gebied geschikt maakt voor het telen van topproducten. Het meest wordt er hier aardappelen verbouwd. Maar ook granen en suikerbieten staan hier volop. Prachtige grote velden in allerlei kleuren, hier en daar afgewisseld door een typerende Groningse boerderij. Dat zijn kasten van boerderijen, wat al aangeeft dat het al jarenlang goed gaat met de landbouwbedrijven in Groningen. Het uitzicht is hier al gauw een kilometer of 5 a 6, uiteindelijk begrensd door een bomenrij. Schitterend om te zien.

Aan bakboordzijde van het water is er een weg, die in de totale lengte van maar liefst 31 kilometer, geen cm van het water wijkt.

Als we de eerste sluis gehad hebben na ongeveer 5 kilometer, zijn we beland in de lintbebouwing van Stadskanaal.

Even voorbij de eerste sluis is er aan bakboord de aansluiting met het Pekeler Hoofddiep. Deze vaart leidt retour naar het Winschoterdiep via de Pekela's. Op de borden zie ik dat de toegestane breedte 6 meter is en de diepte 1.30 meter.

Rustig schuift het sliertje bootjes over het kanaal. Een keer komen we net zo'n groepje watersporters tegen. Het zijn veelal Duitsers die het Stadskanaal als toegang tot Nederland gebruiken. Qua bediening is het gelijk aan het Oosterdiep. Het gebied is opgedeeld in een paar gebieden. Per gebied wordt er gewerkt met meerdere brug-/sluiswachters.

Na ongeveer 4 vaaruren komen we aan bij het centrum van Stadskanaal. We leggen aan 200 meter voor de grote brug de IJzeren Klap. Het is genoeg geweest voor vandaag. We willen ook wel eens lekker passagieren. Dat varen is prachtig. Maar het moet natuurlijk niet op werken gaan lijken. Nou, Stadskanaal zou ons niet teleurstellen.

De gemeente Stadskanaal, bestaande uit Stadskanaal en Musselkanaal, vormt een lang lintdorp met een zeer grote aantrekkelijke winkelstraat. Dit is de grootste winkelstraat van heel Europa. Ik heb het helemaal afgefietst en kwam tot een lengte van meer dan 10 kilometer. Vrouwen aan boord laten dus.

In Stadskanaal kunt U geheel gratis aanleggen. Het is een dorp met vele bezienswaardigheden waar vermaak is voor jong en oud.

De sluizen in het kanaal zijn allemaal authentieke sluizen ( verlaten ) zoals ze vroeger al gebruikt werden. De sluizen worden handbediend en vertonen zeer grote overeenkomsten met de sluizen op de turfroute.

Brug- en sluiswachter Berend Boomsema bediend zijn sluis nog met de traditionele stok. Zo'n 60 keer per dag opent en sluit hij de sluizen op deze ouderwetse manier.

De snikke, een nagebouwd authentiek schip, vaart in de omgeving van Stadskanaal nu voor feesten en partijen.

Als U verder vaart naar Musselkanaal, volgen er nog een paar van die prachtige ouderwetse sluisjes. Overnachten kunt U tegen een kleine vergoeding in de gemeentelijke jachthaven van Musselkanaal, het Spoordok. Afmeren is overigens overal aan het kanaal toegestaan

Bij ter Apel gekomen kunt U afmeren in de zeer grote jachthaven even voorbij het dorp ter hoogte van de splitsing met het Ruiten Aa kanaal, wat in noordelijke richting onder andere naar het vestingplaatsje Bourtange leidt.

Alleen al het bekende klooster van Ter Apel maakt een bezoek aan dit dorp meer dan waard. Het klooster ligt middenin het bos. Ook de fietsroutes die er hier vanuit gemaakt kunnen worden, kan ik U van harte aanbevelen.

We willen nu vanuit Ter Apel naar Bourtange op het Ruiten Aa kanaal gaan varen.

Het Ruiten Aa kanaal is lange tijd onbevaarbaar geweest, maar sinds een aantal jaren nu weer in volle glorie herstelt. Het is nu bevaarbaar voor schepen met een diepgang van 1.10 meter diepgang en een kruiphoogte van 2.50 meter. Voor wat betreft de diepgang. Onze Elmajo heeft normaliter 1.00 meter diepgang. Door de zware belading is dat nu 1.10 meter geworden. We hebben de route al veel gevaren en zijn nooit vast komen te zitten. Dit trouwens nergens op alle beschreven routes. 

Vlak bij de grote jachthaven van ter Apel is er een brug die doorgang biedt naar het Ruiten Aa kanaal. Het is een zelfbedieningsbrug. Het is het eerste kunstwerk waarbij we een sleutel nodig hebben om het te bedienen. Geen brugwachter hier die ons komt helpen. Hier zullen we het zelf moeten doen. En laat ik duidelijk zijn. Het blijft niet bij deze ene brug. Er zijn er nog veel meer. En ook de sluizen in deze vaart moeten we zelf bedienen. Voor mensen van mijn leeftijd ( ik ben nu 40 ) zeg ik: " We mogen al deze kunstwerken zelf bedienen. Ideaal. Wat is er mooier dan in je eigen tempo de bruggen en sluizen te bedienen. Het is niet moeilijk en voor de zekerheid zal ik ook de procedure beschrijven. "

Aan " oudere" mensen die de moderne technieken misschien niet zo zien zitten, wil ik zeggen : " Mensen, laat u niet ontmoedigen deze prachtige reis te maken. Want dat wil ik al wel verklappen. Het wordt de mooiste reis die u in Groningen maken kunt. Ik vind het de mooiste reis die ik gemaakt heb tot nu toe binnen Nederland. Mensen, sluit u aan bij wat jongere watersporters. Wacht er op, of zoek tevoren vast contact met mensen die de reis ook gaan doen. Samen is het zeer zeker makkelijk te doen. "

De benodigde sleutel halen we ( tegen een borg ) bij in de Wateralmanak deel 2 genoemde adressen.

We liggen voor de eerste brug. Het is voor mij niet de eerste keer dat ik zo'n brug bedien, maar toch vindt ik het altijd wel wat avontuurlijk. Ik steek de sleutel in het slot en draai deze een kwart slag rechtsom. De apparatuur is niet overal gelijk. Er zijn kunstwerken met elektrisch bediende slagbomen en er zijn er ook die gewoon met de hand open en dicht gedraaid moeten worden. Deze brug werkt met elektrisch bediende slagbomen. Over het algemeen komen we dit soort systemen tegen bij de provinciale wegen waar wat meer verkeer te verwachten is dan op de wegen waar we verderop mee te maken krijgen. Op het moment dat de sleutel omgedraaid werd, gaan de waarschuwingslichten al werken. Ik druk als het wegverkeer het toelaat op de knoppen voor "slagboom neer " en keurig gaan de bomen omlaag. Dan druk ik op de knop " brug open " en U raadt het al, de brug gaat langzaam, maar netjes open. Even het bootje er door varen en dan kunnen we de boel weer sluiten. Dat gaat uiteraard in de omgekeerde volgorde. Echt niet moeilijk. Bij de kunstwerken staan bovendien borden met duidelijke gebruiksaanwijzing. Het is aan te raden die goed te lezen.

De eerste hindernis hebben we gehad. We varen nu op het Ruiten Aa kanaal met aan beide zijden van de vaart een prachtig bos. In dit bos ligt ook het bekende oude klooster van ter Apel, wat nog steeds een te bezichtigen toeristische attractie is. Hier begint de oase van rust, die we nu de eerste 50 a 60 km niet meer kwijtraken. De vogels kwetteren luid. Ik ben geen vogelkenner, maar ik hoor al verscheidene duidelijk verschillende vogelgeluiden. Nou ben je blij met een boot die bovenop bijna geen geluid lijkt te maken. Het ruikt hier ook heerlijk fris. De waterlelies liggen hier op het water. Dat zegt wat over de waterkwaliteit. Die moet hier uitstekend zijn, anders groeit dat er niet. De bomen reiken ver over het water heen. Jongens, wat heb ik het hier naar mijn zin. Jammer dat ik hier niet kan aanmeren.

In het bos ligt de eerste draaibrug. Ook die werkt met de sleutel. De afzetting voor het verkeer werkt handmatig. Steeds als er één gesloten wordt, horen we ergens anders een relais open springen. Een klik. Daar waar we dat horen, kan de volgende slagboom worden gesloten.

Aan het einde van het prachtige bos ligt een brug met een sluis samen. Voor het geheel kunnen we aanmeren. Hoe de bruggen werken, heb ik al beschreven. Nou de sluis nog. Ook de sluis is te bedienen met de sleutel. Aan de kant waar we aan komen varen, steek ik de sleutel in het slot. Ik draai deze bijna een kwart slag naar rechts. Het systeem zal reageren door de lampen te ontsteken. Afhankelijk van de stand van de sluis, zal er een groen plus rode lamp of alleen een groene lamp gaan branden. Als het waterpeil eerst omgelegd moet worden, geeft de lamp groen plus rood licht. Als de deur open is, krijgen we groen licht. We kunnen de sluis in gaan varen. Hiervoor zullen we uiteraard eerst de brug gaan bedienen. In de sluis drukken we op de groene knop en de rest van de schutting verloopt geheel automatisch. De groene knop zit onder de meer opvallende rode noodknop. Het waterpeil wordt rustig verlegd en de deur gaat automatisch open.

Mocht er wat dan ook fout gaan tijdens de schutting, druk dan op de noodknop. Er is iedere dag een techneut in dienst, die bij eventuele storingen kan worden gebeld. Zijn telefoonnummer vinden we in de gebruiksaanwijzing bij het kunstwerk.

Het lijkt misschien ingewikkeld, maar het is mij prima gelukt. Dus  kunt u het zeker ook. Gewoon even de tijd ervoor nemen en u zult zien dat het juist een dimensie extra aan uw vakantie geeft. Het leuke is dat u het allemaal in uw eigen tempo kunt doen. Heeft u zin om te eten. Leg de boot even vast en ga heerlijk een uurtje eten of rusten. De kans dat er op die tijd een ander bij de brug komt waar u ligt, is klein. In dat geval draait u gewoon even de brug open voor die mensen, die u dan vriendelijk bedanken voor de bediening en u eet lekker door. Het is de gemoedelijkheid die dit gebied en ook de plaatselijke bevolking uitstraalt. Hier hoeft niets, maar er mag en kan heel veel. Geniet er van, iedere dag die u hier kunt zijn.

Mocht u een visuele handleiding willen. In de videofilm " Varen door Groningen "kunt U zien hoe een en ander precies werkt. Het is niet de enige reden waarom deze film aangeschaft kan worden. Deze tekst en de film vullen elkaar fantastisch aan.

Als we de sluis uit varen, kijken we uit over de lange landbouwvelden die hier hoofdzakelijk bestaan uit aardappelen en graan. Ook zien we regelmatig wat koeien en paarden in de wei lopen. We varen hier in het grensgebied van Nederland en Duitsland. Wat opvalt is dat er hier erg veel bomen langs de wegen staan. Van die prachtige lange rijen die de achtergrond vormen van een fraai bijzonder weids uitzicht. Langs het water is ook jonge aanplant neergezet. Verderop zijn de bomen langs het water duidelijk al veel ouder. Dit geeft het landschap een typerend eigen karakter. Langs het water zijn aan beide zijden ook een soort weggetjes. Soms is de weg verhard. Meestal niet. Over deze plaatsen liepen vroeger de schippers en hun vrouwen voor de schuit uit. Met de schuit als last dan wel te verstaan.

We komen bij het volgende draaibruggetje. Naast de brug staat een kleine vrijstaande woning. De huizen bij de bruggen en sluizen waren meestal bewoond door de brug- en sluiswachters. Zelf heb ik meermalen ervaren dat een inmiddels bejaarde man ons kwam helpen bij het bedienen van de inmiddels electrische brug. Het was een gepensioneerde sluiswachter die hier nog steeds woonde. Met plezier vertelde hij hoe het vroeger was. Ook wist hij precies te vertellen welk relais niet helemaal goed werkte en hoe je brug moest omduwen. Als ik me dan bedenk dat wij lekker achterover leunend, als het regent lekker warm in het stuurhuis, genieten van de reis, voel ik me bijna schuldig. Het maakt mij wederom duidelijk dat wij in deze tijd erg verwent zijn. Maar het is wel fijn dat het kan!

Verwent of niet. Wij vinden het geweldig en genietn met z'n drieen voor tien. Alles straalt hier rust uit. Je ziet het. Je ruikt het. Je hoort en proeft het. Je voelt je hier echt een ander mens. Ik heb eens op deze route overnacht omdat de reis langer duurde dan gepland. Gewoon aangelegd bij een sluis. Geen enkel probleem als je de volgende morgen vroeg weg gaat. Daar lag je echt in de natuur. Bij een prachtige bijna windstille zonsondergang hoorden we alleen maar vogels zingen, hier en daar opgeluisterd door het geloei van een koe.

Na 10 beweegbare bruggen en een vijftal sluizen komen we na ongeveer 6 vaaruren aan op het Bourtange Kanaal. We zijn hier wel de gehele dag dag druk mee geweest. De vaaruren zijn natuurlijk gebaseerd op het aantal uren dat de motor loopt. En op deze route staat de motor ook gedurig stil. Bij de sluis bijvoorbeeld als het waterniveau moet worden omgelegd. Gelukkig kunnen we ook langer door gaan, omdat er bij de zelfbedieningskunstwerken geen " normale " sluitingstijden zijn. Van 's morgens 8.00 tot 's avonds 21.00 uur is alles vrij te bedienen.

In de haven van Bourtange vinden we nog voldoende ruimte. Het is een gezellige haven met alle faciliteiten. Er is stroom op de steiger. Ook water is beschikbaar. Als we willen douche, mag dit op de camping naast de jachthaven.

Na het avondeten pak ik nog graag even de fiets. Nou zijn er natuurlijk in de provincie Groningen heel veel fietsroutes. In dit gebied zijn er echter fietsroutes die adembenemend mooi zijn. Langs de weg zijn bepaalde routes aangegeven. U kunt zelf kiezen welke lengte U wilt rijden. Ook bij de V.V.V. zijn fietsroutes verkrijgbaar.

Het vestingdorp Bourtange is een bezoek meer dan waard. Het gehele seizoen worden er festiviteiten georganiseerd. Er zijn binnen de muren en zandwallen van het dorp vele interessante winkeltjes, waar voor jong en oud valt te genieten. Voor de kinderen is er een kaarsenmakerij en een kinderboerderij. Er zijn rondleidingen waarbij we vrijwel alles te weten komen over de geschiedenis van het dorp.

Als het even kan, moet u er bij zijn als op zondag om 15.00 uur vanaf het marktplein in de vesting de voorbereidingen worden getroffen voor het wekelijkse afschieten van het kanon.

Als we vanaf Bourtange verder naar het noorden varen, kunnen we via een afslag naar bakboord in Vlagtwedde komen. Daar kunnen we afmeren bij Parc Emslander. De doorvaarthoogte van de bruggen is 3 meter.

Met drie bootjes zijn we uit Bourtange vertrokken. Onderweg blijkt het heel handig om samen op te varen. Mijn eerdere tip voor wat oudere watersporters blijkt ook voor ons heel bruikbaar. Het is gewoon makkelijk als je maar eens per drie bruggen een keer voor de bediening aan de beurt bent. Ook ik zag daar wel het gemak van in.

De sluizen zijn niet al te groot. Met af en toe veel passen en meten, kunnen we toch steeds met z'n drieën in de sluis. Heel gezellig!

Oost-Groningen deel1

Oost-Groningen deel2

Oost-Groningen deel3

Oost-Groningen deel4